Sluitstuk van een iconisch spektakel
De laatste akte is aangebroken van het kunstproject dat Dordrecht lang in de ban heeft gehouden: de sculpturen van de boot die door de straten van de oude binnenstad is getrokken en uiteenviel, worden deze winter geplaatst. Opdrachtgever Dordrechts Museum organiseert ter illustratie een expositie van rivier, boot, stad voor wie het verhaal wil (her)beleven.
De titel rivier, boot, stad klinkt wat droog, maar daarachter gaat een gelaagd, meerjarig kunstproject schuil met torenhoge ambities – het bracht heel wat teweeg in de Drechtstad. De rivier staat voor de wateren van Dordrecht die sinds jaar en dag bepalend zijn voor de economie, het aanzien en de ambachten van de stad. Kunstenaar Edward Clydesdale Thomson (Dundee, 1982) kwam vijf jaar geleden per veerboot aan in Dordrecht en was direct geïnspireerd door het water en de rol die het speelde in de historie van de stad. De rivier en de stad; ze vroegen om een boot voor dit project waarbij het Dordrechts Museum duidelijker verbonden moest worden met het Hof van Nederland, een onderdeel van het Dordrechts Museum en een historische plek waar in 1572 de Eerste Vrije Sta tenvergadering plaatsvond.
De keuze viel op Thomsons gedurfde plan; wie haalt het in zijn hoofd om eerst een reusachtige houten boot te bouwen, die vervolgens zwart te blakeren, door een monumentale muur te laten breken en de boot dan in een processie door de straten van de historische binnenstad te slepen? En wel zodanig dat daar de mankracht van tweehonderd trekkers voor nodig is en de boot in stukken uiteenvalt. Scheepsbrokken die gevormd tot sculpturen het verhaal tot in lengte van jaren blijven vertellen.
Bronzen brokstukken
Het project is een verhaal met een staart; rivier boot, stad werd het meest omstreden kunstproject in de openbare ruimte van de afgelopen jaren, uitgevochten tot in de gemeenteraad onder druk van bewoners en groeperingen die het met de ingrepen in de openbare ruimte en de investeringen niet eens waren. Speelbal in de media: ‘Gezocht: NSB’ers voor een trekschuit’.
In de expositie in het Dordrechts Museum is een samenvatting van het project te zien: de houten bokken die de boot op de wal hebben gestut, staan zodanig opgesteld dat ze de leegte omvatten van wat eens de tjalk was – voor het uiteenvallen tijdens de sleeptocht over straat. Thomson stileerde de mediaheadlines in 41 pen plotter tekeningen. Uitgestalde parafernalia zijn de stille getuigen van wat bij het ontwerp en de bouw van de boot kwam kijken. Hoogtepunt is de film van de sleepdag op 17 september 2022. Op de gezichten van de kunstenaar, het team en de tientallen slepers van de boot zijn de wisselende emoties gedurende de dag af te lezen. De dronebeelden laten zien wat een onwaarschijnlijk spektakel zich in de smalle straten van de binnenstad heeft voltrokken: hoe de boot steeds meer brokstukken verloor, steeds minder een boot werd en hoe het verhaal ontrolde en sterker werd naarmate het Hof naderde.
De zes brokstukken zijn in brons gegoten en worden deze winter als permanente sculpturen geplaatst op de plekken op de route waar ze zijn afgebroken. Bronzen beelden die het verhaal van deze nieuwe stadslegende blijvend verbeelden.
t/m 30 maart 2025 dordrechtsmuseum.nl
Het complete verhaal van rivier boot stad lezen?
In het geschenkboekje bij editie 103 van Beeldenmagazine leest u ‘Sleepspektakel – het verhaal van Edwards onmogelijke boottocht door de straten van Dordrecht’ – Boekje gemist? Lees hier het verhaal.
Voorwoord bij het geschenkboekje
Dit verhaal over beeldende kunst is anders dan anders. Niet alleen vanwege het onconventionele kunstproject ‘rivier, boot, stad’, maar ook door de verhalend journalistieke vorm die ik koos om erover te schrijven. Mijn streven was om het kunstgenre eens op een andere manier voor het voetlicht brengen dan met de gebruikelijke interviews, artikelen, reportages of recensies. Ik wil je als lezer meenemen en in de schoenen van de kunstenaar als hoofdpersoon laten staan.
‘Sleepspektakel’ vertelt het waargebeurde verhaal van de onmogelijke boottocht van kunstenaar Edward Clydesdale Thomson door de straten van Dordrecht. Ik heb het project gedurende de looptijd gevolgd, gesprekken gevoerd met de kunstenaar, de curator en betrokkenen en was in de werf tijdens de bouw van het schip en natuurlijk bij de sleeptocht door de straten van Dordrecht. Op basis van mijn interviews, reportagemateriaal en persarchief heb ik het geheel gesmeed tot een journalistiek verhaal waarbij ik de kunstenaar opvoer als handelend hoofdpersoon. Vanuit zijn perspectief lees je mee wat het betekent om zo’n groot kunstproject in de publieke ruimte te realiseren. Je leest hoe hij jarenlang wordt bewonderd en verguisd. Voor welke keuzes hij komt te staan om zijn omstreden project te kunnen realiseren. Hoe compromisloos hij al dan niet kan zijn wanneer stad en volk de uitvoering dwarsbomen. En hoe ver hij moet gaan voor de kunst als zijn persoonlijke veiligheid in het geding komt.
Met plezier kijk ik terug op de gulle medewerking die ik kreeg Edward Clydesdale Thomson, van alle betrokkenen bij ‘rivier boot stad’ en van het Dordrechts Museum. Dankbaar ben ik voor het omarmen van dit verhaal door Beeldenmagazine hoofdredacteur Cintha van Heeswijck die publicatie mogelijk maakte – niet vanzelfsprekend voor een journalistieke productie van deze omvang.