Vergeet niet ook boeken te hamsteren

In alles wat we moeten doen en laten rond het coronavirus zouden we wellicht het noodzakelijke hamsteren van boeken over het hoofd kunnen zien.

De desinfecterende zeep en papieren zakdoekjes vliegen de winkels uit, de vraag naar rijst en droge bonen laat een stijging van zo’n vijftig procent zien en ook HAK ziet verhoogde groenten-in-pot bestellingen door het zogenoemde corona-hamsteren. Waar het tot voor kort onbekende fenomeen thuisisolatie eerder een surrealistische gedachte was, kruipt deze steeds dichter in ons bewustzijn. Het maakt dat we gezeten op de bank, terwijl de corona verslagen op het beeldscherm voorbij rollen eens om ons heen kijken en ons beginnen af te vragen: hebben we alles wat nodig is in huis als we niet meer naar buiten mogen? Daarmee is de corona uitbraak ongemerkt achter de voordeur gekropen. Eerst was deze relatief ver weg vanuit het eigen huis bezien – we zagen andere mensen die in quarantaine zitten op een cruiseschip of in een hotel. Saillant detail is dat quarantaine is afgeleid van het Italiaanse quaranta giorni (veertig dagen), een oorspronkelijk medische term ten tijde van de pestepidemie in de 14e eeuw toen schepen verplicht waren veertig dagen in de haven te blijven liggen zonder dat de bemanning het schip mocht verlaten. Quarantaine – waarbij mensen niets liever willen dan naar huis – is eigenlijk het omgekeerde van thuisisolatie waarbij je je huis niet meer mag verlaten.

Het ‘veiligheidsboek’

Het ‘veiligheidsboek’ was tot voor kort een nogal particuliere gedachte die ik er op na houd. Gezien de huidige bovenstaand geschetste situatie, voel ik mij genoodzaakt die met u te delen. Het ‘veiligheidsboek’ – vergelijkbaar met een reddingsboei met kaften waartussen inzichten, troost of vergezichten lonken – is er in geval van nood. Daarom is het zaak die te allen tijde achter de hand te houden. Als ik op reis ga bijvoorbeeld, neem ik altijd een ‘veiligheidsboek’ mee. Een boek dat ik alleen zal lezen ‘in het geval dat’: stranden op een onbewoond eiland of onmetelijke vertraging – aan het risico in quarantaine genomen te worden had ik tot voor kort niet eens gedacht. Situaties kortom, waarbij ik alle reguliere boeken al gelezen zou hebben en er niks voorhanden zou zijn (ik hoor u denken aan zaken als iPads of ereaders, maar los van het feit dat die het niet halen bij een papieren boek, heb je er weinig aan als je zonder de juiste buitenlandstekker in een afgelegen airporthotel beland omdat je vlucht 23-uur vertraging heeft). Een ‘veiligheidsboek’ creëert een groter gevoel van veiligheid naarmate het dikker en taaier is – je moet er flink lang mee vooruit kunnen. Uit een recent lezersonderzoek van NRC kwam James Joyce’s Ulysses als uitstekende kandidaat uit de bus: een gewilde klassieker, maar een waar lezers mee zeggen te worstelen en in te stranden – vermoedelijk omdat de leestijd of het -geduld op is.     

Geen risico

Ook thuis kan ik zo nu en dan tevreden naar mijn boekenkast kijken: de nog grotendeels ongelezen delen van de Perpetua reeks heb ik toch maar mooi op de plank staan. Voor je weet maar nooit. Mij kan niets gebeuren, want zelfs als ik tot thuisisolatie gedoemd ben, zijn er de verhalen waarmee ik mij voor langere tijd kan terugtrekken – ook als de wifi storing heeft en er geen monteur meer kan komen of als ik een kapotte oplaadkabel voor mijn telefoon of iPad niet kan vervangen omdat de Apple producten uit China steeds slechter leverbaar worden. Die boeken zullen mijn thuisisolatie tijd sneller voorbij laten gaan, mijn geest levend houden, mij iets over het leven leren of mij helpen de corona situatie te relativeren. Daarbij houdt de wereldliteratuur ons voor dat epidemieën van alle tijden zijn. Michel Krielaars gaf in een NRC-column nog wat tips voor quarantaine-romans zoals Boccaccio’s Decamerone, Albert Camus’ De Pest en Philip Roths Nemesis, mocht u tijdens eventuele thuisisolatie willen themalezen. Het is wellicht goed om ook wat lichter werk te hamsteren, mocht u zich te grieperig voelen voor het nog altijd ongelezen Oorlog en vrede. U kunt denken aan de zevendelige hitserie De zeven zussen van Lucinda Riley of de achtdelige reeks van Nicci French over detective van de geest, Frieda Klein. U begrijpt, dit is een pleidooi voor het hamsteren van boeken: baat het niet, dan schaadt het niet. Bijkomend voordeel is dat u de boekhandel wat extra vet op de botten geeft; een coronadip kan de branche niet gebruiken en het is Boekenweek. Mochten we zelf niet getroffen worden dan zal het tot slot niet lang duren voordat we allemaal een of twee handdrukken verwijderd zijn van iemand die wel in thuisisolatie zit. Stuur zo iemand die wellicht voorzien is van meters ingeslagen wc-papier, een reddingsboei als geestelijke oppepper.