Rubriek ‘Een dag uit het leven van’ Monika Dahlberg | Museumtijdschrift

Frisse ogen en wereldse blik

Beeldend kunstenaar Monika Dahlberg (1975) kan overal werken. Zolang ze haar telefoon, iPad en laptop bij de hand heeft, voelt ze zich op haar gemak. Dahlberg creëert haar digitale werk onderweg of in een hotelkamer, beelden maakt ze in kunstenaarsresidenties.

Haar handelsmerk zijn figuren met Mickey-Mouse-oren. Voor haar serie ‘Gatekeepers’ bedekt ze Afrikaanse toeristische beelden met witte verf en voorziet die van de kenmerkende zwarte oren. Met de kruising tussen Westerse en Afrikaanse beeldtaal onderzoekt de in Nederland opgegroeide Dahlberg haar Keniaanse afkomst en de reacties daarop.

Museum Arnhem vroeg haar voor de heropening, begin vorig jaar, een beeld te maken. Het drieënhalve meter hoge aluminium beeld staat in de tuin van het museum. Asis Rafiki (‘zonnevriend’ in het Swahili) heeft met zijn goudkleurige gezicht, felrode lippen en de bekende oren een aanlokkelijke uitstraling. “Elke dag krijg ik op Instagram foto’s van mensen die ermee poseren, ook veel kinderen. Zó enorm leuk vind ik dat, iedereen omarmt het beeld.”

U gebruikt veel social media, is dat onderdeel van uw werk als kunstenaar?

“Ik doe veel op social media om mezelf als kunstenaar zichtbaar te maken. Op die manier verbind ik mensen met mijn werk en met dat van anderen. Ik post de hele dag berichten. Het is echt een doorlopend deel van mijn werkdag.”

Bent u dan nooit offline?

“Ik kan natuurlijk niet boetseren en telefoneren tegelijk en bij het gieten van een beeld moet ik mijn hoofd erbij houden, maar verder ben ik altijd online. Het is belangrijk om aan de buitenwereld te laten zien wat je als kunstenaar doet. Dat maakt je menselijk, zeker als je ook je kwetsbaarheid toont, of dingen die misgaan. Zo maak ik anderen deelgenoot van het ontstaan van een werk. Als het dan af is, zijn ze er al mee verbonden.”

Hoe werkt u zonder atelier of vaste werkplek?

“De wereld is mijn atelier. Ik reis veel, ook binnen Nederland. Als je onderweg bent, is er altijd wel een tafeltje. Met mijn laptop en telefoon creëer ik overal mijn werkplek. Daardoor is elke dag anders. Ik observeer de mensen om me heen, dat gebruik ik, net als dingen die ik op straat vind. Die komen terug in mijn werk, soms jaren later. Als ik een atelier had, zou ik me schuldig voelen als ik er niet was, omdat iemand anders dan die ruimte kan gebruiken. Van de kosten die ik bespaar, kan ik reizen. En ik verblijf voor opdrachten regelmatig in kunstenaarsresidenties.”

Hoe begint voor u een werkdag?

“Ik sta op en kijk direct naar nieuwe berichten op mijn laptop. Vaak attenderen vrienden me op een ‘open call’ die ze iets voor mij vinden. Dan ga ik onderzoeken of zo’n project bij me past en hoe de organisatoren ervan in de kunst staan. Ik stuur hen ook direct een vriendschapsverzoek via Facebook of LinkedIn, zodat ze me bij mijn inzending al een beetje kennen. Ondertussen gaat mijn hoofd aan het werk, want eigenlijk wil ik altijd nieuw werk maken, ik wil mezelf blijven uitdagen. Voor ik het weet, ben ik vier uur verder.”

Bent u iemand die bewust pauze neemt?

“Ja, ik moet van mezelf na een paar uur pauze nemen. Mijn werk is vooral zittend, dus ik ga naar buiten een wandeling maken of een stukje fietsen. ‘Fresh eyes’, noem ik dat altijd. Dan schud ik alles van me af. Ik zie andere mensen en krijg nieuwe inspiratie. Dan heb ik weer frisse ogen en ga ik, terug achter mijn laptop, door mijn databestanden met plaatjes heen. Of ik ga in mijn boekje schetsen maken. Maar er gebeurt vooral veel in mijn hoofd bij het nadenken over een nieuwe opdracht. En uiteindelijk moet ik er woorden aan geven. Schrijven doe ik altijd ’s avonds.”

Hoe gaat u om met deadlines?

“Een deadline geeft zekerheid. Het is een mogelijkheid om iets in een bepaalde tijd voor elkaar te krijgen. Van opdrachten krijg je opdrachten. Mijn tip is om voor de deadline een of twee sabbatdagen in te plannen, waarop niets hoeft en waarop je tot rust komt, zodat je nog met frisse ogen naar het werk kan kijken. Dat is zo relaxed. Dan sta ik ook niet bezweet op de dag van de oplevering en kan ik er nog van genieten. Ook kan ik dan iedereen bedanken met wie ik heb gewerkt. Het beeld bij Museum Arnhem bijvoorbeeld is ook van de gieterij, van het museum en van iedereen in Arnhem.”

Kunt u de knop uitzetten na een lange werkdag?

“Nou nee, maar dat vind ik niet erg. Pas als ik in mijn bed lig, of eigenlijk zelfs dan niet. Maar als ik eenmaal slaap, ben ik knock-out. Met de ideeën waarmee ik in slaap val, word ik ook weer wakker. Dan heb ik dingen die anders moeten omgedacht. Offline gaat je hoofd gewoon door. Het is een ‘loop’ waar je constant in zit. Ik vind dat fijn, dat maakt het werk spannend en houdt mijn creaties fris en helder.”